Wat is stagflatie?
In de wereld waarin wij leven draait alles om groei. Je salaris gaat omhoog, de huizenprijzen stijgen, de economie groeit. Zo zijn we dat gewend. Sinds de crisis die in 2008 begon, weten we dat het ook anders kan. Huizenprijzen blijken te kunnen dalen, de economie krimpt. Tijdens deze crisis ging dit gepaard met een dalende inflatie en dalende rente. Meestal gaan groei en inflatie samen: het gaat goed dus we kunnen meer kopen. De vraag naar goederen stijgt, het aanbod stijgt wel maar houdt het niet bij en de prijzen stijgen. En zie daar: inflatie.
Het kan echter ook anders. Soms stijgen de prijzen wel, dus is er inflatie, maar groeit de economie niet. Dit noemen we stagflatie: de economie stagneert terwijl de inflatie hoog is.
Hoe ontstaat stagflatie?
Stel dat een grote fabriek die televisies produceert, failliet gaat. Daardoor worden er minder televisies gemaakt. Toevallig is er dat jaar net een WK voetbal. De vraag naar televisies is daardoor onverminderd groot, misschien zelfs groter dan normaal. De prijzen van televisies zullen stijgen omdat er onvoldoende aanbod van televisies is om aan de vraag te voldoen: zo ontstaat inflatie. Als dit op grotere schaal gebeurt, wordt de totale productie in een land lager terwijl de prijzen stijgen. Stagflatie is dan een feit.
Wat merk je als consument van stagflatie?
Door de stagnerende economie is ook de werkloosheid hoog. Als je een baan hebt, moet je er dus zuinig op zijn. Als je werkloos wordt, kom je minder snel weer aan de bak. Je inkomen gaat dan flink omlaag terwijl de prijzen lekker doorstijgen. Dit is dus niet de beste situatie om werkloos te worden. Zolang je echter een vast inkomen hebt dat ook nog eens met de inflatie meestijgt, heb je verder weinig last van de stagflatie. Je ziet wel dat de prijzen stijgen, maar daar staat ook weer een hoger salaris en een hogere spaarrente tegenover.
Hoe komt er een einde aan een periode van stagflatie?
Stagflatie eindigt als er niet meer aan een van de twee voorwaarden wordt voldaan. Dat kan zijn als de inflatie omslaat in deflatie ofwel als de economie weer gaat groeien. Dat laatste zal waarschijnlijk niet snel gebeuren, omdat er meer werklozen zijn. Een hoge werkloosheid zal weer wel gepaard gaan met lagere uitgaven. Mensen hebben simpelweg minder te besteden. Als dat sterk genoeg doorzet, kan de inflatie deflatie worden en de situatie van stagflatie eindigen. De economie zal dan nog wel gewoon in een recessie zitten: de economie krimpt nog steeds.